مروری بر نمایشگاه اخیر سیندی شرمن در استرالیا
در کاتالوگ نمایشگاه سیندی شرمن که به تازگی در گالری هنر مدرن کویینزلند (Queensland) در بریزبین (Brisbane) استرالیا گشایش یافته است، سلف‌پرتره (خودنگاره)ای از هنرمند دیده می‌شود. این تصویر شرمن دور از انتظار است؛ عاری از صحنه‌آرایی، لباس‌ها یا پس‌زمینه‌های طراحی‌شده که در بیشتر آثارش وجود دارند. او تیشرت خاکستری ساده و شلوار جین برتن دارد و دوربین و ریموت کنترل در دست، به سمت چپ خود نگاه می‌کند.
این تصویر به همان دقت عکس‌های هنری‌اش صحنه آرایی شده اما ظاهرا او، آن شخص واقعی پشت ماسک است؛ هنرمند در استودیوی شخصی با ابزارهای کارش. این عکس، نگاه شگفت‌آوری است به چهره‌ای که به سبب دیده شدن در آثار متعددش آشناست اما این‌بار عاری از هرگونه گریم و پروتزهای نمایشی است.
شرمن یکی از تاثیرگذارترین عکاسان در اواخر قرن بیستم است. مجموعه «عکس‌های بدون عنوان فیلم» او در اواخر سال ۱۹۷۷ تا ۱۹۸۰ در زمره‌ی آثار کلیدی بود که مسبب ظهور پست مدرنیسم در هنرهای بصری شد. علاقه همیشگی او به تغییر پذیری شخصیت الهام‌بخش چندین نسل از هنرمندان جوان شده‌است تا لباس و کلاه‌گیس بپوشند و جلو دوربین نقش ایفا کنند. اما رویکرد کاری شرمن همیشه پیرو یک سنت ثابت نیست بلکه اساساً زنده و پویاست؛ او این‌بار پدیده‌های مضحک و عجیب، زنانگی هیولاوار و دنیای پوچ مد را کاوش می‌کند.
نمایشگاهی که الی باتروز کیوریتوری آن را برعهده دارد با جهشی نسبت به تمام آثار قبل از ۲۰۰۰ و با عکسهایی از چهره آغاز می‌شود. یک سری مطالعات شخصیتی با استفاده از چهره بازیگر که هنرمند را در حال اجرای مجموعه‌ای از حالات- شادی، غم، تفکر، اغواگری و مانند این‌ها- در حالیکه لباس‌های مختلفی پوشیده است نشان می‌دهد. پوچی این تصاویر با آرایش‌های نمایشی و ژست‌های پرطمطراق، به واسطه توانایی چشمگیر هنرمند در بیرون کشیدن الگوهای مختلف به خوبی برجسته شده‌است. در یک تصویر، شرمن به‌طرزی عجیب یکی از دوستان نزدیکم را مقابل چشمانم آورد، حتی با جزییاتی مانند موها، حالت صورت و دندان‌های سفید درخشانش.
در گالری بعدی مجموعه «دلقک» محصول سال ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴ نمایش داده شده‌است. عکسهایی رنگارنگ و درخشان اما مضطرب‌کننده که شرمن شخصیت‌های مختلف دلقک را در هر فریم اجرا می‌کند و در آن از تکنیک‌های ویرایش دیجیتال استفاده شده‌است. ابعاد بزرگ این آثار دلقک‌های ماهیتا مضحک و عجیب را تبدیل به موجوداتی وحشتناک می‌کند. هنرمندان دیگری نیز تلاش‌هایی در این زمینه داشته‌اند اما کمتر کسی توانسته‌است به قوت شرمن موفق به این کار شود. او با گریم چهره‌ها و لباس‌های کارناوال خوانش‌های وحشت آوری ارائه می‌دهد.
دو گالری اول نماینده کل طیف آثار شرمن هستند. در یک سو سوررئالیسم روانشناسانه و در سویی دیگر گروتسک دیده می‌شود. طی ۱۶ سال گذشته، شرمن رویکردی کمتر تئاتری داشته است. حتی وقتی محتوای اثرش کاملا هجو به نظر می‌آید. دو مجموعه که به سفارش نشریات خلق شده‌اند و طرح‌های مراکز مهم مد را به طور برجسته نشان می‌دهند، کار او را در فضایی عجیب که تکریم و هجو، توام شده‌اند، جای می‌دهند. مجموعه عکس «بالنسیاگا» (۲۰۰۷-۲۰۰۸) برای وگ فرانسه همانند سلف پرتره هایی از زنان شبه معروف و ثروتمند است که با پالتوپوست‌های طراحی شده بر تن برای دوربین‌ها در کلوپ‌های شبانه لبخند می‌زنند. مجموعه «شنل» (۲۰۱۰-۲۰۱۲) برای مجله پاپ، مدل شنل را با ژست‌های عجیب و غریب و شق و رق در مقابل مناظر خارج از فوکوس قطبی قرار می‌دهد. گویی شرمن از طرفی به شکوه فشن و توانایی‌اش برای اعطای هویت و اعتماد به‌نفس و از سویی دیگر به احمقانه بودن این موضوع که باید به هر قیمتی خوش‌قیافه بود، اذعان می‌کند.
مجموعه‌های متاخرتر «پرتره‌های جامعه» (۲۰۰۸) و «کار جدید» (۲۰۱۶)، چرخش جالبی را برای شرمن ترسیم می‌کنند. او در سری پرتره‌های جامعه، چهره را نشان می‌دهد، هر چند در اندازه بزرگ. توانایی هنرمند در به تصویر کشیدن شخصیت‌های دارای سن و سال و شان اجتماعی به‌خصوص، با ژست، لباس و آرایش خاص هجویه‌ای کنایه آمیز را رقم می‌زند. همچنین تایید زیرکانه‌ایست بر اینکه این الگو ممکن است در خود هنرمند نیز یافته شود.
اتاق آخر با آثاری که همین چند هفته پیش در مترو پیکچرز (Metro Pictures) نیویورک رونمایی شده‌اند تجربه‌ای کاملا عجیب برای بیننده رقم می‌زند. شرمن بازگشتی به بازیگران هالیوودی دهه‌های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ دارد. زنان مقتدر با چهره‌هایی جدی و آرایش صلب، ژست‌های کلاسیک با دستی بر کمر یا سیگاری بر دهان، متکبرانه نگاهی از بالا به مخاطب دارند. این تصاویر نیز همچون سلف‌پرتره هنرمند در کاتالوگ نمایشگاه که نگاهی جدی به بیرون از کادر دارد، به طور غیرمستقیم نگاه خیره (gaze) بیننده را تصدیق می‌کنند؛ در عین حال– با فاصله‌ای که ایجاد می‌کنند- هرگز تسلیم مالکیت مخاطب نمی‌شوند. آثار شرمن حقیقتا جوهره طنز و کنایه از نوع پست‌مدرن است. اما آن‌طور که این نمایشگاه نشان می‌دهد، این مقوله همچنین دقیقا از منظر خود او ترسیم شده است.
