نکاتی برای نقد عکس
برای تمرین و نوشتن نقد عکس نکات زیر می‌تواند راهنما و گره‌گشا باشد. تقسیم بندی بر اساس نظر تری برت در کتاب «نقد عکس» انجام گرفته است. تاکید می‌کنم این متن برای تمرین است. نقد عکس: سه گام برای نقد عکس ابتدا به پرسش‌های زیر پاسخ دهید و سپس آن‌ها را روی کاغذ بیاورید. مقاله‌ای بنویسید که دارای مقدمه و مطلبی که حاصل ترکیب چهار عنصر زیر و سرانجام نتیجه‌گیری باشد. گام اول. توصیف: هر آنچه را می بینید فقط توصیف کنید: الف. عناصر: چه نوع خطوطی را می‌بینید؟ مستقیم، منحنی یا مورب یا…؟ • چه نوع شکل‌هایی می‌بینید؟ هندسی، غیرهندسی، یا …؟ • چه نوع بافتی می‌بینید؟ زبر، نرم، دانه‌دار، درشت، ریز، پرپشت، و … • چه رنگ‌هایی می‌بینید؟ روشن، تیره، درخشان، یا اصلا رنگی در کار نیست؟ یا … • دامنه‌های خاکستری چگونه‌اند؟ پرکنتراست، کم کنتراست، تون‌های گسترده خاکسترِی، و …؟ • عناصر درون عکس چیستند؟ آدم، ساختمان، درخت؟ و … ب. طرح: به عناصر ترکیب بندی و سازماندهی هنری تصویر توجه کنید. • عکس متوازن است؟ توازن موجود در عکس چگونه نشان داده شده است؟ • عکس متقارن است یا نامتقارن؟ • ریتم در عکس دیده می‌شود؟ این ریتم حاصل تکرار است؟ چه چیزی تکرار شده است؟ برای مثال ریتم حاصل تکرار خط، رنگ، شکل، یا چه چیز دیگر است؟ • نقطه کانونی (وضوح) کجاست؟ چه چیزی را در نگاه اول مشاهده می‌کنید؟ • فضا چگونه است؟ ژرف، تخت، یا…؟ • نقاط روشن‌تر در چه بخش‌هایی از عکس قرار گرفته است؟ (برای تشخیص بهتر چشم‌هایتان را نیمه باز کرده و از میان مژه‌ها نگاه کنید.) • نقاط تیره‌تر در چه بخش‌هایی از عکس قرار گرفته است؟ گام دوم. تفسیر (فقط از روی آنچه که دیده‌اید عکس را معنا کنید. مقصود و معنای عکس چیست؟ گام یک سرنخ‌ها را به دست می‌دهد.) • آیا عکاس به نسخه‌برداری مستقیم از واقعیت پرداخته است؟ • آیا عکاس می‌خواسته است به بیان احساس و عواطف بپردازد؟ • آیا عکاس به طرح و مبانی هنر توجه کرده است؟ • آیا عنوان عکس در باره مفهوم / یا مقصود عکس سرنخی به دست می دهد؟ • در اغلب عکس‌ها از این عبارات برای بیان مضمون‌ها استفاده می‌شود: قدرت، زیبایی، محبت، جنون، هیجان، شجاعت، پررمز و راز، مرگ، غصه، آرامش، تنهایی، گرایش به عناصر هنری، گرایش به مبانی طراحی. گام سوم. ارزیابی (نتیجه‌گیری) ارزیابی کنید که: • عکس تا چه حد در رساندن اندیشه و احساس موفق است. • مفهوم رساست؟ • آیا معانی متعددی قابل استنباط است؟ • هنرمند چگونه می‌توانست پیام خود را بهتر برساند؟ • ارزیابی شما باید با بحث و استدلال همراه شود. عکس چرا موفق یا ناموفق است.
